Gezondheids- en voedingsspecialist Josephine Broeders:​

‘In ayurveda staat voeding aan de basis van gezondheid’

Gezondheids- en voedingsspecialist Josephine Broeders: ‘In ayurveda staat voeding aan de basis van gezondheid’ – Josephine broeders werd in 1958 in Waalwijk geboren, waar ze tot haar negentiende woonde. In tegenstelling tot de meeste zuigelingen en jonge kinderen hield de kleine Josephine absoluut niet van zoet. Haar moeder vertelde dat wanneer ze als peuter een suikerhartje kreeg, ze het snoepgoed door de kamer gooide. Ze hield toen niet van zoet en tot op de dag van vandaag maak je haar er niet blij mee. Liever iets hartigs.
Josephine is van origine opgeleid tot doktersassistente en heeft dat beroep korte tijd met tegenzin uitgevoerd. Ze heeft van jongs af aan niets met de reguliere geneeskunde en de dagelijkse gang naar de apotheek met een stapel medicijnrecepten stond haar enorm tegen. Ze stopte en ging homeopathie en natuurgeneeswijzen studeren. En toen ze tijdens een stage in contact kwam met ayurveda, begreep ze dat ze haar levensvervulling had gevonden. Ze ging ook ayurveda studeren. Een en ander resulteerde in 2018 in haar eigen bedrijf Aude Sapere, dat zoiets betekent als ‘durf te weten’. Ik spreek Josephine over het belang van gezond voedsel, dat in de ayurveda overigens voor ieder persoon iets anders kan betekenen.

Door Rob Vrolijk

‘Op de één of andere manier ben ik altijd geïnteresseerd geweest in de natuur, in natuurvoeding, kruiden en dat soort dingen. Als kind at ik natuurlijk wat de pot schafte, maar helaas gedijde ik daar niet goed op. Ik had veel last van hoofdpijn, maagpijn, dat soort dingen. Pas toen ik op mezelf ging wonen en ik voor mijzelf kookte, ging het wat dat betreft beter met me. Sinds die tijd heb ik ook altijd biologisch gegeten. Ik kocht mijn voeding direct bij een biologische boer, bij natuurvoedingswinkels als Ekoplaza en tegenwoordig vooral bij Hofweb. Die kopen direct bij biologische boeren en bezorgen thuis. Dat is echt supervers. Je kunt zelfs kiezen bij welke boer jouw producten worden gekocht, met de garantie dat die boer er een goede prijs voor krijgt. Dat vind ik ook belangrijk.’
‘Rond m’n vijfendertigste heb ik besloten om vegetariër te worden. Ik vond dierlijk voedsel al nooit erg lekker, maar ik stoorde me in toenemende mate aan de manier waarop in de bio-industrie met dieren werd en wordt omgegaan. Ik at eerst nog wel vis, maar dat vond ik op den duur zo hypocriet dat ik het van mijn menu afvoerde. Ik heb ook nog geprobeerd om veganistisch te eten, maar toen merkte ik dat ik tekorten kreeg, dus ben ik daarmee gestopt.’

Van homeopathie tot ayurveda

‘Ik heb onder andere de opleidingen homeopathie en natuurgeneeskunde gedaan en in een latere fase ayurveda. Met name dat laatste vind ik een geweldige leef- en geneeswijze. Volgens de leer van ayurveda is je voeding de basis voor je gezondheid. Alles wat je eet komt in je maag en dat wordt een soort soep. Vanuit die soep worden vervolgens je weefsels opgebouwd, te weten: plasma, bloed, spieren, botweefsel, vetweefsel, beenmerg en reproductieweefsel. Is die soep niet goed of niet volledig, dan kunnen je weefsels niet goed worden opgebouwd. Je lichaam is kortom afhankelijk van hetgeen je eet.’
‘In de ayurveda gaan we uit van de vijf elementen, die we onderbrengen in drie groepen: lucht & ether, vuur en aarde & water. Ieder individu heeft een basisconstitutie en in de loop van ons leven geraken we daar meestal een beetje van af. Wanneer daardoor klachten ontstaan, gaan we kijken wat iemands basisconstitutie is en kijken hoe we iemand weer in meer of mindere mate in die richting kunnen krijgen. Maar het kan ook zijn dat iemand zich juist prettig voelt in die aangepaste conditie. Niets staat onwrikbaar vast in de ayurveda. De drie elementen komen ook tot uiting in de verschillende levensfases en zelfs in de tijd van de dag. Het is bijzonder delicaat allemaal. Maar goed, de ene mens heeft van nature wat meer aarde in zich, de ander meer lucht en een derde meer vuur. En alle combinaties daar tussenin uiteraard. Bij partners is de kans groot dat iedere voor zich sterker is op andere elementen. En dat kan problemen geven. Ik had bijvoorbeeld een keer een echtpaar in de praktijk waarvan de vrouw heel veel lucht & ether in zich had en de man veel vuur. Van vuurtypes is bekend dat ze heel veel kracht hebben, dus die man ging vaak laat naar bed en stond dan ook weer vroeg op. Geen enkel probleem. Maar zijn vrouw ging daarin met hem mee en was volledig uitgeput geraakt. Omdat zij dat niet trok als lucht & ether type. Dus heb ik haar uitgelegd dat zij in ieder geval ’s avonds veel vroeger naar bed moest. Niet omdat zij zwakker is, maar omdat ze een andere constitutie heeft dan hij en meer slaap nodig heeft.’

Foto gemaakt door Josephine Broeders tijdens haar laatste India reis!

De overgang van winter naar lente

‘In de ayurveda is het gebruikelijk dat je in de overgang van winter naar lente een soort detox doet. In de winter eet je immers zwaarder voedsel dan in de lente en zomer. Dat kan een grote of een kleine detox zijn. Een grote heet een pancha karma. “Pancha” betekent vijf, “karma” acties. Daarbij gaat het er om al het onverteerde voedsel en toxines oftewel gifstoffen uit je lichaam te verwijderen. Deze kuur kun je niet op je eigen houtje doen , maar moet altijd onder begeleiding een deskundige gebeuren. Bij voorkeur een ayurvedisch arts. In de eerste week van de pancha karma neem je veel geklaarde boter – ghee genaamd – en licht verteerbaar voedsel tot je. In de ayurveda blijf je altijd eten, je vast nooit. In die eerste week krijg je ook veel massages om de toxines los te maken uit je weefsel. Gedurende die periode voel je je niet echt happy. Je kunt moe, sikkeneurig, geprikkeld zijn. Maar na drie tot zeven dagen – dat is verschillend per persoon – krijg je op een ochtend een drankje te drinken om alle afvalstoffen af te voeren. Die dag moet je een groot aantal keren naar het toilet, maar daarna voel je je echt heel veel beter. In die tweede en derde week krijg je wederom veel massages om volledig terug in je kracht te komen. Ik ben nu twee keer met een groep naar India geweest voor zo’n sessie en ik voel me daarna een heel jaar lang veel fitter, lichter, soepeler en energieker dan normaal. Dat is echt geweldig!’

Tekst loopt door onder foto en achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie Ayurveda

Ayurveda wordt sinds 1977 door de World Health Organization (WHO) erkend als een aan de reguliere geneeskunde complementaire geneeswijze voor de behandeling van bestaande chronische klachten en het voorkomen van klachten via voeding en leefstijl. Naast het belang van volledig op de individuele persoon afgestemde, gezonde voeding maakt ayurveda gebruik van diverse andere methodes om lichaam en geest in balans te brengen. Denk bijvoorbeeld aan massages (met oliën), yoga, meditatie en (ontgiftings)kuren.

Voeding wordt in de ayurveda gezien als een preventieve en genezende remedie tegen gezondheidsklachten. Voeding wordt in de ayurvedische optiek – méér nog dan medicinale planten – verantwoordelijk voor de opbouw van alle lichaamsweefsel. Een optimale kwaliteit van deze weefsels is van essentieel belang voor de kracht en het weerstandsvermogen van een lichaam. Het spreekt voor zich dat de vervuiling van het voedsel als gevolg van de industriële processen in de grootschalige landbouw – waarin gebruik wordt gemaakt van de meest uiteenlopende giftige stoffen – een negatieve invloed heeft op de gezondheid van de mensen die dat voedsel eten. Deze giftige stoffen kunnen schade toebrengen aan nieren, lever, hersenen en het zenuwstel. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de toename van mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson. De beste manier om dit soort gezondheidsschade te voorkomen, is door voedsel te eten dat op een natuurlijke manier is geteeld en zonder pesticiden is opgegroeid. Dit soort voeding vind je bij de vele biologische boeren die ons land inmiddels kent, in biologische supermarkten als Ekoplaza en Odin, of door je aan te sluiten bij natuurgedreven burgerinitiatieven als de Herenboeren.

Efficiëntie op de langere termijn

‘Biologische voeding is het hoogste streven in de ayurveda. Kunstmest en pesticiden zijn funest voor onze gezondheid. Kunstmatig opgegroeide groenten en fruit verliezen een groot deel van hun voedings- en gezondheidswaarden en pesticiden zijn ronduit giftig. Dus niet doen. Maar ik snap ook dat het moeilijk is hier in het westen. Alles is hier weliswaar gericht op efficiëntie, maar dan wel efficiëntie voor de korte termijn. Dat zie je niet alleen terug in de grootschalige landbouw, maar bijvoorbeeld ook in de gezondheidszorg. Ik had hier laatst een mevrouw van in de zeventig en zij vertelde me dat haar fysiotherapeut haar vroeg welke medicijnen ze gebruikte. Hij was stomverbaasd dat ze hem vertelde dat ze helemaal geen medicijnen gebruikte: “Je bent zeventig en je gebruikt nog helemaal geen medicijnen? Hoe kan dat?!” We worden hier in het westen weliswaar heel oud, maar alleen doordat we kapitalen uitgeven aan medicijnen. Vandaar ook dat de gezondheidszorg zo schrikbarend duur wordt. Begrijp me goed: de westerse medische wetenschap is extreem goed in het oplossen van acute problemen. Dat is absoluut een grote verdienste! Maar van chronische zaken en het voorkomen van ziektes heeft het absoluut geen kaas gegeten. Ja, in het geval van een chronische aandoening krijg je een pilletje dat je dan de rest van je leven moet slikken. Westerse artsen in opleiding studeren dan ook medicijnen, geen geneeskunde. In de ayurveda hebben we ons toegelegd op het voorkomen van die acute problemen. En voor chronische aandoeningen, gaan we naar de kern. Naar de oorzaak. Voor echte genezing, dus zonder synthetische pilletjes.’

• Lees hier meer over de Herenboeren Nederland
• Website Herenboeren Nederland
• Lees ook Natuurvoedingsdeskundige Marjon Willems: ‘Ik voel me soms net Agatha Christie’